ISO 7010:2011 – nieuwe Europese norm voor veiligheidspictogrammen
De erkenning van ISO 7010:2011 als Europese Norm, heeft wel wat voeten in de aarde.
Nieuwe versie ISO 7010:2011
In 2011 verscheen een nieuwe versie van de norm ISO 7010 met als titel: “Grafische symbolen – Veiligheidskleuren en –tekens” (In ’t Engels: “Graphical symbols – Safety colours and safety signs”) en bevat veiligheidspictogrammen voor preventie van ongevallen, brandbestrijding, het signaleren van gezondheidsrisico’s en evacuatie.
De ISO 7010:2011 is opgebouwd in de lijn van de conventies genoemd in ISO-norm 3864 met als titel “Veiligheidskleuren en veiligheidstekens – Deel 1: Ontwerpbeginselen voor veiligheidstekens in werkplaatsen en openbare ruimten” (In het Engels: “Graphical symbols – Safety colours and safety signs – Part 1: Design principles for safety signs and safety markings”)
De norm werd in België lang genegeerd omdat de Belgische wetgeving zich al sedert 1997 op het KB Veiligheids- en gezondheidssignalering hanteert voor de keuze van veiligheidspictogrammen (KB van 17 juni 1997, Codex, titel III, hfst. 1 – een omzetting van de Europese richtlijn 92/58 van 24 juni 1992 betreffende de minimumvoorschriften voor de veiligheids- en/of gezondheidssignalering op het werk). Hierin worden een eigen set pictogrammen vooropgesteld, al worden dezelfde principes gehanteerd.
De wijzigingen die moeten gebeuren, zijn dan ook kleinschalig en eerder esthetisch van aard, en de reeks werd uitgebreid. Hierbij een overzicht van de verschillen in aantallen, en merkwaardige afwezigen in de ISO-norm:
| Soort pictogram | KB Veiligheids- en gezondheidssignalering (EN 92/58/EEG) | ISO 7010:2011 |
| Evacuatie | 16 (waarvan 4 pijlen, 2 voor gewone uitgang en 5 voor nooduitgang)
|
15 (excl. pijlen, 2 voor nooduitgang)Het pictogram voor gewone uitgang is niet opgenomen in de lijst
Pijlen zijn in ontwerp – er volgen rechte pijlen, en pijlen onder 45° Het pictogram voor nooduitgang wijkt opmerkelijk af van het wettelijke pictogram. Strikt genomen zou dit pictogram een inbreuk kunnen vormen op de huidige wetgeving. |
| Brandbestrijding | 8 (waarvan 4 pijlen) | 6 (geen pijlen) |
| Gebod | 11 | 26 |
| Verbod | 8 | 32 |
| Waarschuwing | 18 | 28 |
| Totaal | 45 | 107 |
Normen en wetten
Zowel in de Belgische als Europese wetgeving (zie verwijzingen hierboven; RL 92/58/EG) wordt nog steeds verwezen naar pictogrammen en niet naar normen.
Ook in recente amendementen op Europees vlak (zie COM(2013) 102 final van 26 februari 2013), komen deze oude pictogrammen nog voor zonder dat verwezen wordt naar ISO 7010, die de nieuwe stand der techniek rond veiligheidssignalisatie voorstelt.
Het gevolg is echter dat tot op vandaag de Europese en Belgische wetgeving strictu sensu oplegt dat de oude pictogrammen nog steeds bindend zijn. In bepaalde gevallen kan de ISO 7010-norm hiermee strijdig zijn. Er valt te verwachten dat dit in de toekomst wel aangepast zal worden.
Woordvoerders bij zowel FOD WASO als diverse brandweerdiensten geven aan dat de vorm van een pictogram voor hen op geen enkel ogenblik een breekpunt zal zijn. Essentieel is dat duidelijke pictogrammen aanwezig zijn waar nodig, en of deze nu volgens de bijlage van RL 92/58/EEG of volgens ISO 7010:2011 vorm gegeven zijn, is bijkomstig. Belangrijk is ook dat de werknemers hierover een opleiding krijgen en begrijpen welke acties men met de pictogrammen bedoelt.
Concreet betekent dit dus dat bestaande pictogrammen in elk geval niet hals over kop vervangen moeten worden. Wie op vandaag een nieuwbouwproject opstart, doet er wel goed aan om pictogrammen te voorzien volgens de ISO 7010:2011 norm om later beperkt aanpassingswerk te vermijden. Zoals hierboven vermeld gaat dit best gepaard met een bepaalde opleiding hierover.
Belang
In een economie die steeds globaler wordt, kan het niet anders dat de industrie, wetenschap en handel deze globalisering steeds beter gaan integreren. Voor de productie, handel en verwerking van gevaarlijke producten en mengsels, bestaat hier al enige jaren de Reach-wetgeving met de CLP-principes. Met de ISO 7010-norm, worden naast de CLP-pictogrammen nu ook een heel resem andere pictogrammen geharmoniseerd.
Dankzij de invoering van een Europese richtlijn, zullen werknemers uit andere landen van de EU nu in principe met dezelfde pictogrammen geconfronteerd worden voor brandbestrijdingsmiddelen, redding en evacuatie, waarschuwingen, verbods- en gebodsbepalingen.
In de praktijk zal het natuurlijk enige jaren duren vooraleer in alle bedrijven deze pictogrammen consistent vervangen worden door de Europese equivalenten.
Gebruik van de pictogrammen
De norm ISO 7010:2011 legt een aantal pictogrammen vast die gebruikt moeten worden als veiligheidsadvies. Er bestaan in veel gevallen echter ook conventies en wettelijke bepalingen rond materiaalkeuze voor de dragers van de pictogrammen, rond afmetingen in functie van de afstand vanwaar ze bekeken kunnen worden, en over ondersteunende functionaliteit (bijv. fotoluminiscentie in slecht verlichte omgevingen – ISO 17398).
Toch zijn er een aantal situaties waar digitale varianten van de pictogrammen een zekere meerwaarde kunnen hebben. We denken hierbij aan veiligheidsinstructies, onthaalbrochures, instructiefilmpjes, websites, onderwijs, …
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Smeba-fire BVBA.